Wist u dat Spanje niet alleen bekendstaat om zijn zonnige stranden en levendige steden, maar ook om een van de meest bijzondere natuurverschijnselen van Europa? De zoutmeren van Torrevieja, gelegen aan de zuidelijke Costa Blanca, trekken jaarlijks duizenden bezoekers en dat is niet zonder reden. Deze unieke meren combineren natuurlijke schoonheid, geschiedenis en heilzame eigenschappen op een manier die u nergens anders vindt. Van de roze kleur van het water tot de eeuwenoude zoutwinning en de aanwezigheid van flamingo's: elk aspect van dit natuurgebied is fascinerend. In dit artikel nemen we u mee langs alle facetten van de zoutmeren van Torrevieja en ontdekt u waarom dit een plek is die u zeker een keer bezocht moet hebben tijdens uw verblijf aan de Costa Blanca.

Ontstaan van de zoutmeren

De zoutmeren van Torrevieja en La Mata maken deel uit van het natuurpark Parque Natural de las Lagunas de La Mata y Torrevieja. Het park bevindt zich in een stroomgebied dat is gevormd in het Neo-Quartair tijdperk door aardkorstbreuken in de regio Vega Baja del Segura en het gebergte van San Miguel de Salinas. Deze tektonische processen hebben geleid tot het ontstaan van twee belangrijke lagunes, die tegenwoordig bekendstaan als de zoutmeren van Torrevieja en La Mata. Het eerste geregistreerde gebruik van deze lagunes dateert uit 1321, toen de Spaanse kroon het gebied toekende aan de stad Orihuela. Aanvankelijk werd geprobeerd het gebied als binnenzee voor visserij te gebruiken via het Acequión-kanaal, maar dit mislukte vanwege het hoge zoutgehalte. In 1759 werd het gebied opnieuw toegewezen aan de kroon, waarna het potentieel voor zoutwinning werd ontdekt. De zoutmeren hebben een eeuwenlange menselijke geschiedenis en zijn gevormd door relatief recente geologische processen.

Ligging en toegankelijkheid

De zoutmeren liggen in het zuiden van de provincie Alicante, binnen de autonome regio Valencia, verspreid over vier gemeenten: Guardamar del Segura, Rojales, Los Montesinos en Torrevieja. Het park heeft een totale oppervlakte van 3.743 hectare, waarvan 2.100 hectare uit water bestaat. De lagune van Torrevieja beslaat 1.400 hectare en die van La Mata 700 hectare. De twee meren zijn van elkaar gescheiden door een aardplooi genaamd El Chaparral en zijn via een kunstmatig kanaal met elkaar verbonden. Daarnaast zijn beide meren verbonden met de Middellandse Zee via aparte Acequión-kanalen voor transport van zout. Vanuit het centrum van Torrevieja vertrekt een toeristisch treintje dat bezoekers meeneemt op een informatieve rit langs de zoutmeren. Deze rit van ongeveer 50 minuten biedt uitleg over de geschiedenis, flora, fauna en de zoutwinning. Voor bezoekers is het park verder goed bereikbaar per auto, bus (bijvoorbeeld via de Costa Azul-lijn), fiets en te voet. Het bezoekerscentrum ligt nabij urbanisatie Torrelamata, vlak bij de N-332.

Waarom is het meer roze?

De roze kleur van het zoutmeer bij Torrevieja is een spectaculair natuurverschijnsel dat direct opvalt zodra u het gebied nadert. Deze bijzondere tint ontstaat door de aanwezigheid van halobacteriën en de eencellige alg Dunaliella salina. Deze micro-organismen gedijen uitstekend in extreem zoute omgevingen en produceren een roodachtig pigment als beschermingsmechanisme tegen de intense zon. Wanneer het zoutgehalte stijgt, vooral in de warmere maanden, neemt ook de concentratie van deze organismen toe, wat leidt tot een dieper roze kleur. Daarnaast speelt de reflectie van het zonlicht op het wateroppervlak en de witte zoutkristallen op de bodem een rol in de kleurbeleving. Ook het schaaldier Artemia salina, dat in deze omgeving voorkomt, draagt bij aan het roze ecosysteem. Het resultaat is een betoverend roze landschap dat bij zonsopgang en zonsondergang bijna surrealistisch oogt.

Gezondheidsvoordelen van de zoutmeren

De lucht rondom de zoutmeren van Torrevieja staat bekend als een van de schoonste van Europa, mede door de afwezigheid van zware industrie. De hoge concentraties zout en mineralen zoals jodium in de lucht dragen bij aan een gunstig leefklimaat, vooral voor mensen met ademhalingsproblemen, huidaandoeningen of reumatische klachten. De modder rond de meren is rijk aan mineralen en wordt al decennialang gebruikt voor therapeutische doeleinden. Er zijn diverse klinieken in de regio die zich richten op behandeling van hart- en vaatziekten, reuma en huidaandoeningen. Ook al is zwemmen in het roze meer officieel niet toegestaan, het nemen van modderbaden komt vaak voor. Veel bezoekers ervaren de combinatie van zon, zout en stilte als een natuurlijke kuur. Deze reputatie heeft ertoe geleid dat Torrevieja populair is onder gezondheidszoekers en ouderen die hier langer verblijven vanwege de gezondheidsvoordelen.

Flora en fauna: een oase van biodiversiteit

Het natuurpark is een belangrijk toevluchtsoord voor flora en fauna die zich hebben aangepast aan een zoute omgeving. Aan de binnenzijde van de zoutmeren is nauwelijks vegetatie aanwezig, maar rondom vindt men zoutminnende planten zoals zeekraal (Salicornia), zoutstruiken (Suaeda), zeelavendel en tamariskbomen. Ook groeit er riet in de vochtigere delen. Bijzonder is de aanwezigheid van wilde orchideeën (Orchis collina) en mediterrane vegetatie zoals pijnbomen, tijm, espartogras en eucalyptus. De fauna is nog indrukwekkender. Het park is een broedplaats en overwinteringsgebied voor tal van vogelsoorten. De flamingo (Phoenicopterus ruber) is het meest iconisch, met naar schatting 2.000 exemplaren tijdens het broedseizoen. Andere soorten zijn de geoorde fuut (tot 3.000 stuks), de steltkluut, kluut, kiekendief, witte bergeend en diverse sternsoorten. De aanwezigheid van Artemia salina, een zoutminnend schaaldier, vormt een essentiële voedselbron voor deze vogels. Sinds 1989 is het gebied beschermd als ZEPA (speciaal beschermingsgebied voor vogels) onder Europese regelgeving.

Zoutwinning: een eeuwenoude traditie

De zoutwinning in Torrevieja vormt het economische hart van de regio sinds de 18e eeuw. Hoewel het gebied al in de middeleeuwen werd geëxploiteerd, begon grootschalige zoutproductie pas na 1759. De zoutproductie concentreert zich nu uitsluitend rond het zoutmeer bij Torrevieja. Het zoutmeer van La Mata dient tegenwoordig hoofdzakelijk als verwarmingstank voor het productieproces. Jaarlijks wordt er gemiddeld 600.000 ton zout geproduceerd, waarmee het een van de grootste zoutexploitaties van Spanje is. Het productieproces is grotendeels natuurlijk: het zeewater wordt via kanalen in de meren geleid, verdampt onder invloed van zon en wind, en het resterende zout wordt geoogst. Grote witte zoutbergen domineren het landschap en vormen een symbool van de stad. Door technologische verbeteringen werken er tegenwoordig zo’n 160 mensen in de zoutindustrie. Het gebied kent ook een zoutmuseum, waar bezoekers meer kunnen leren over de historische en huidige zoutwinningstechnieken.

Zeilbootjes van zoutkristallen: ambachtelijk erfgoed

Een bijzonder cultureel fenomeen dat u alleen in Torrevieja tegenkomt, zijn de barquitos de sal – kleine zeilbootjes gemaakt van pure zoutkristallen. Deze miniatuurbootjes worden met de hand vervaardigd door lokale ambachtslieden en zijn een geliefd souvenir voor toeristen. De traditie vindt zijn oorsprong in de 19e eeuw, toen arbeiders in de zoutmijnen begonnen met het maken van deze bootjes als tijdverdrijf. Ze gebruikten water uit het roze meer, dat door het hoge zoutgehalte snel kristallen vormde op de houten geraamtes van de bootjes. Tegenwoordig worden ze verkocht op lokale markten en in souvenirwinkels, vaak als decoratieve objecten of symbolen van geluk. Het maken van de bootjes is een ambacht dat van generatie op generatie wordt doorgegeven. Elk bootje is uniek, en sommige zijn ware kunstwerkjes. Ze vormen niet alleen een herinnering aan het bezoek, maar ook een tastbare link met de zouttraditie van Torrevieja.

Toekomstige plannen: spa bij het roze zoutmeer

De gemeente Torrevieja kijkt voortdurend naar manieren om het unieke karakter van de zoutmeren op een duurzame manier te benutten. Een van de meest besproken initiatieven is de aanleg van een wellness- en spa-complex nabij het roze zoutmeer. Dit project bevindt zich momenteel in de planfase, maar de intentie is duidelijk: bezoekers op een verantwoorde manier laten profiteren van de heilzame eigenschappen van het gebied. Het idee is om faciliteiten aan te bieden zoals modderbaden, zouttherapie en ontspanningsruimtes met uitzicht op het meer, zonder de ecologische balans te verstoren. Hierbij wordt nauw samengewerkt met natuurbeschermingsorganisaties en gezondheidsinstanties. De spa zou niet alleen een toeristische trekpleister worden, maar ook bijdragen aan gezondheidszorgtoerisme in de regio. Door het natuurlijke karakter van het gebied te combineren met moderne wellnessvoorzieningen, wil men Torrevieja positioneren als een toonaangevende bestemming voor natuurgerichte ontspanning en herstel.

Vind meer informatie over het bezoeken van de Salinas op de volgende website van Salinas de Torrevieja en plan uw bezoek aan dit mooie natuurgebied.