De zoutbootjes van Torrevieja – Barcos de Sal:ambacht en traditie uit het zoutmeer

In Torrevieja, aan de Spaanse Costa Blanca, liggen twee bijzondere zoutmeren: Laguna Rosa en Laguna de la Mata. Deze meren maken deel uit van het beschermde natuurgebied Parque Natural de las Lagunas de La Mata y Torrevieja. Vooral de roze lagune is beroemd vanwege haar opvallende kleur, veroorzaakt door zoutminnende algen en bacteriën.
Naast hun natuurlijke schoonheid hebben deze zoutmeren ook een culturele schat voortgebracht: de handgemaakte zoutbootjes, in het Spaans bekend als barcos de sal of barquitos de sal.
Een lokale traditie met geschiedenis
De oorsprong van deze zoutbootjes gaat terug tot de 19e eeuw, toen de zoutwinning in Torrevieja een belangrijk onderdeel werd van de lokale economie. Werklieden en zeelieden begonnen in hun vrije tijd kleine modellen van schepen te maken, vaak uit hout of metaal. Deze werden vervolgens ondergedompeld in pekelwater afkomstig uit de zoutmeren, waardoor ze in de loop van dagen of weken bedekt raakten met een laagje glinsterende zoutkristallen.
Wat begon als een eenvoudige hobby groeide uit tot een herkenbaar symbool van de stad. De barcos de sal vertegenwoordigen zowel de verbondenheid van Torrevieja met zee en zout, als het vakmanschap van haar inwoners.
Hoe worden de zoutbootjes gemaakt?
- Vormgeving: De basis van het bootje wordt met de hand gemaakt, vaak van hout, metaaldraad of een ander stevig materiaal.
- Zoutbad: Het model wordt volledig ondergedompeld in een verzadigde zoutoplossing. Dit gebeurt soms in grote vaten, soms direct in het pekelwater uit het zoutmeer.
- Kristalvorming: Na enkele dagen tot weken ontstaan er natuurlijke zoutkristallen op het oppervlak van het bootje. Hoe langer het bootje blijft liggen, hoe dikker de zoutlaag.
- Drogen en afwerken: Het bootje wordt voorzichtig uit het zoutbad gehaald, gedroogd en eventueel gelakt ter bescherming.
Het ideale moment om deze bootjes te maken is tijdens de warme zomermaanden, wanneer het kristallisatieproces sneller en gelijkmatiger verloopt.
Culturele betekenis
Vandaag de dag zijn de barcos de sal niet alleen souvenirs, maar ook cultureel erfgoed. Je vindt ze onder andere in het Museo del Mar y de la Sal in Torrevieja, waar ze een belangrijk onderdeel vormen van de collectie. De bootjes zijn geliefd bij toeristen én locals, en worden vaak cadeau gedaan als symbool van de stad.
Over het zoutmeer
De zoutmeren van Torrevieja behoren tot de grootste in Europa die nog actief worden geëxploiteerd. Jaarlijks wordt hier duizenden tonnen zeezout gewonnen. Tegelijk zijn de meren een ecologisch waardevol gebied waar talloze vogelsoorten, waaronder flamingo’s, leven. Vooral het roze zoutmeer trekt jaarlijks veel bezoekers vanwege de unieke kleur en de gezondheidsvoordelen van het zoute water.